Pojawia się najczęściej niespodziewanie i potrafi zostawić ślady na całe życie. Rocznie dotyka ponad 70 tysięcy Polaków. Udar – bo o nim mowa – jest trzecią po chorobach serca i nowotworach najczęstszą przyczyną zgonów. Niestety w dużym stopniu odpowiada również za niepełnosprawność dorosłych. Jak zapobiec lub zminimalizować jego skutki?

PRZY UDARZE CZAS ODGRYWA BARDZO WAŻNĄ ROLĘ

Jeśli na podstawie objawów możemy ocenić, że nasz bliski doznał udaru, należy zadbać o to, by jak najszybciej znalazł się w szpitalu. Najlepiej by był to szpital z oddziałem udarowym, gdzie na podstawie wykonanych badań neurolog określi rodzaj i przyczyny udaru. Szybka diagnoza połączona ze specjalistyczną opieką są kluczem do zahamowania rozwoju choroby.

Wczesna rehabilitacja poudarowa

Właściwa rehabilitacja po udarze wielu pacjentów może przywrócić do życia społecznego i zawodowego. Im wcześniej zostanie rozpoczęta, tym lepsze efekty można uzyskać. Nie można pozwolić, by osoba po udarze leżała bezczynnie w łóżku. Od pierwszych dni po udarze trzeba wprowadzać ćwiczenia rąk i nóg stymulujące krążenie i zapobiegające zakrzepom, ćwiczenia oddechowe oraz profilaktykę przeciwodleżynową przeciwdziałającą skutkom unieruchomienia. Poprzez ciągłe powtarzanie ćwiczeń następuje stymulacja komórek nerwowych niedotkniętych udarem i tworzenie nowych połączeń umożliwiających powrót utraconych funkcji (tzw. neuroplastyczność mózgu). Na proces fizjoterapii jeszcze podczas pobytu w szpitalu składa się kilka etapów: z pozycji leżącej chory jest stopniowo sadzany, następnie pionizowany, by wreszcie podjąć próbę chodzenia. Niezbędnym elementem terapii po udarze jest terapia logopedyczna i neuropsychologiczna, gdyż problemy z mową i zaburzenia poznawcze mogą znacznie utrudnić i zmniejszyć efekty fizjoterapii.

Rehabilitacja obejmuje zwykle fizjoterapię, terapię zajęciową, terapię mowy, neuropsychoterapię i opiekę pielęgnacyjną. Rehabilitacja wczesna rozpoczyna się w oddziale neurologicznym lub udarowym często już w dniu przyjęcia do szpitala i jest kontynuowana na oddziale rehabilitacyjnym, w przychodni lub – jeśli zachodzi taka konieczność w domu pacjenta.

Ze środków NFZ taka rehabilitacja może trwać 9 do 16 tygodni w ciągu roku od zachorowania . Często jest to za mało lub w ośrodkach są odległe terminy, dlatego chorzy i ich rodziny często decydują się na rehabilitację neurologiczną w specjalistycznym ośrodku odpłatnie, tym bardziej że ośrodki takie dysponują niejednokrotnie najnowocześniejszym sprzętem, pozwalającym znacząco przyspieszyć proces rehabilitacji.

Dzisiaj roboty pomagają w rehabilitacji poudarowej

W przychodni X-Rehab w Gliwicach pacjent znajdzie kompleksową neurorehabilitację po udarze. Prowadzona jest tu reedukacja chodu z wykorzystaniem najnowszych technologii. Zastosowanie egzoszkieletu lub robota stacjonarnego pozwala znacząco przyspieszyć proces leczniczy, ponieważ duża ilość prawidłowych, dokładnie kontrolowanych kroków szybciej uruchamia neuroplastyczność mózgu, naturalne zjawisko pozwalające na reorganizację tkanki nerwowej. Pacjent poddany terapii zaczyna chodzić więcej, szybciej i bezpieczniej. Poprawie w wyniku takiej terapii ulega nie tylko sam chód, ale też ogólna mobilność pacjenta i jego samodzielność. Dodatkowo zastosowanie funkcjonalnej elektrostymulacji pozwala na intensyfikację działania leczniczego. Ze względu na wpływ udaru na wszystkie części ciała, stosowana jest terapia neurofizjologiczna, która ma na celu równoważenie napięcia w obrębie tułowia i kończyn oraz pozwala na powtórne nauczenie pacjenta samodzielnego wykonywania codziennych czynności. Dzięki tej terapii fizjoterapeuta pracuje nad zmniejszeniem spastyczności mięśni, a także wzmocnieniem obszarów dotkniętych porażeniem.

Udar to także zaburzenia w sferze psychosomatycznej. Pracując nad funkcjami poznawczymi z wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości wprowadzany jest do procesu leczenia element zabawy i rywalizacji, aby zwiększyć zaangażowanie i dostarczyć nowych, stymulujących bodźców do przebudowywanego układu nerwowego. Jako uzupełnienie procesu leczniczego stosujemy hydroterapię, która normalizuje napięcie i pobudzenie całego organizmu

Zobacz reportaż z pacjentem rehabilitowanym w X-REHAB – LINK

Należy pamiętać, że założeniem każdej rehabilitacji jest odbudowanie – w stopniu maksymalnym – funkcji, które zostały utracone w wyniku udaru. Jeśli mimo prowadzonej terapii nie jest to możliwe, dążymy do nauczenia pacjenta jak te braki kompensować (np. jak radzić sobie z jedną sprawną ręką czy jak ćwiczyć by się komunikować mimo problemów z mową). W procesie dochodzenia do zdrowia bardzo ważne, a wręcz niezbędne, jest wsparcie najbliższych. Udar dotyka bowiem bliskich w równym stopniu, jak samego pacjenta. Chory często nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu, a rodzina musi się liczyć z tym, że bliska osoba będzie niezdolna do samodzielnego funkcjonowania i może się zmienić pod względem psychologicznym. Trudne do zaakceptowania ograniczenia, wynikające z udaru, mogą bowiem skutkować agresją i prowadzić do depresji. Dlatego wsparcie i motywację ze strony najbliższych można śmiało zaliczyć do kluczowych warunków powodzenia terapii.

Objawy udaru:

• osłabienie, brak czucia po jednej stronie ciała
• niewielkie niedowłady ręki, nogi, mrowienie w kończynach
• opadający kącik ust
• bełkotliwa mowa, trudność w porozumiewaniu się
• brak czucia na policzku lub języku
• zaburzenia widzenia, zwykle dotyczące jednego oka (przedmioty wydają się zamazane, podwójne, nieostre, widzenie tylko po prawej lub lewej stronie)
• nagłe, występujące pierwszy raz wymioty i silne bóle głowy
• zawroty głowy, niepewny chód, trudności w utrzymaniu równowagi również w pozycji siedzącej
• upadki bez powodu

---

W konsekwencji udaru i porażenia jednostronnego dochodzi do zaburzeń funkcji chodu. Bazując na najbardziej skutecznych rozwiązaniach prowadzimy terapię chodu z wykorzystaniem robotów rehabilitacyjnych stacjonarnych oraz mobilnych.

EGZOSZKIELET

Terapia w Egzoszkielecie Ekso GT/NR pozwala odtwarzać i trenować chód pomimo porażenia/niedowładu jednostronnego i deficytów z tym związanych. Zaawansowane oprogramowanie umożliwia różnicowanie wspomagania względem każdej kończyny, tym samym pozwalając osłabioną kończynę  ciała prowadzić w sposób bardziej kontrolowany. Nawet pacjenci z bardzo dużym osłabieniem i ograniczoną wydolnością są w stanie aktywnie i wydajnie korzystać z terapii w egzoszkielecie.

G-EO S

Stacjonarny robot rehabilitacyjny poprzez zapewnienie poczucia pełnego bezpieczeństwa daje szansę na rozpoczęcie aktywnej pionizacji i reedukacji chodu nawet u pacjentów w bardzo słabym stanie funkcjonalnych. Wraz ze wzrostem wydolności i możliwości, G-EO S jako jedyny robot pozwala prowadzić trening chodu w różnych trajektoriach: chód po schodach, chód po wzniesieniu czy chód do tyłu. Dzięki temu przygotowujemy pacjenta do pokonywania barier które na co dzień spotyka na swojej drodze.

Funkcjonalna elektrostymulacja

  W przypadku braku kontroli motorycznej nad kończynami dolnymi wspomagamy pacjentów funkcjonalną elektrostymulacją. Pobudzenie sygnałem elektrycznym w sposób funkcjonalny mięśni nad którymi nie mamy pełnej kontroli sprawia, że konkretne grupy mięśniowe aktywizują się dokładnie w tym samym momencie chodu co u osoby zdrowej. Pozwala to  stymulować te same obszary mózgu, które odpowiadają fizjologicznie za skurcz i jeszcze lepiej wykorzystywać możliwości regeneracyjne układu nerwowego. W naszej placówce stosujemy funkcjonalną elektrostymulację również w połączeniu z robotami rehabilitacyjnymi, aby kumulować efekty terapeutyczne w jednym czasie.

System ACX- terapia interaktywna

   Nauka utrzymania równowagi i balansowania ciałem jest bardzo istotna dla bezpieczeństwa osoby po przebytym udarze. Zaburzenia czucia jednej strony ciała bardzo często doprowadzają do upadków mogących nieść za sobą poważne konsekwencje. Aby zapobiegać  tym problemom, rozszerzamy terapię o trening balansu ciałem, koordynacji i siły mięśniowej z wykorzystaniem terapii interaktywnej. Dzięki temu rehabilitacja staje się bardziej atrakcyjna, a jej wyniki są na bieżąco monitorowane.

Pablo Tyromotion/ Handtutor

W przypadku niedowładu kończyny górnej stosujemy rozwiązania do prowadzenia terapii z wykorzystaniem gier i zabaw. Możliwość samodzielnego monitorowania postępów procesu zdrowienia daje pacjentowi większą motywację do podejmowania kolejnych wyzwań.

Bieżnia Zebris Rehawalk/ Biodex Gait Trainer

Kolejnym z etapów procesu rehabilitacji funkcji chodu jest wykorzystanie  zaawansowanych bieżni rehabilitacyjno-diagnostycznych takich jak Zebris Rehawalk czy Biodex Gait Trainer. Wirtualny trening chodu połączony z wykonywaniem zadań ruchowych oraz aktywizacją funkcji poznawczych przygotowuje do samodzielnego, bezpiecznego  przemieszczania się na co dzień i unikania różnego rodzaju przeszkód architektonicznych.